به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، حجت الاسلام والمسلمین سعید رضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) ضمن تبریک میلاد حضرت زینب (س) و با اشاره به هفته پژوهش و سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمان امام خمینی (ره) گفت: امام خمینی (ره) پایه گذار شورای عالی انقلاب فرهنگی و نیز مقام معظم رهبری معمار اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در آغاز و در ادامه مسیر با دغدغه ویژه‌ای این جایگاه را تقویت و راهبری کردند و مسیر شورای عالی انقلاب فرهنگی را تعین بخشیدند.

با حرکت به سمت هم افزایی، ارزش افزوده عظیمی حاصل می شود

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ایده شکل‌گیری مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی را بسیار خوب ارزیابی کرد و گفت: در شرایط حاضر مجموعه تجربیات گذشته، ما را به سمت هم‌افزایی با هم می‌کشاند. جزایر جدا افتاده از هم با عدم ارتباط دوسویه، اگر به سمت هم‌افزایی حرکت کنند، ارزش افزوده عظیمی حاصل می‌شود. البته مطلوب هم افزا شدن همه پژوهشگاه های علوم انسانی و اجتماعی است و شاید جدا کردن پژوهشگاه های اسلامی از سایر پژوهشگاه ها یک اقدام راهبردی نیست. اساسا علم را با سکولار کردن از دین جدا کردیم و ماهیت علم را به نوعی از ماهیت دین جدا کردیم. گویی دین امری را اداره می‌کند که ماهیتی متفاوت با ماهیت علم و مسیر آن دارد.

وی اضافه کرد: به نظرم دین و علم در جستجوی حقیقت هستی‌اند، دین حقایق هستی را با اتصال به وحی اشراف دارد و در قالب کشف، قوانین و مقررات از ناحیه اراده الهی بیان می‌کند. علم هم به دنبال کشف حقایق هستی است. و نیز علم در جایی موفق است که دقیق‌تر رابطه بین متغیرها را در هستی کشف و بیان کند.

عاملی ضمن تاکید بر موضوع خطا پذیری علم گفت: علوم تجربی در اوج موفقیتش شاید شکست‌های بزرگی را تجربه کرده یعنی یافته‌های جدید، دستاوردهای قدیم را نقض کند! اگر علوم به معنا عام، علوم تجربی یا علوم انسانی و اجتماعی وصل به وحی و یافته‌های الهی شوند، زمینه موفقیت بیشتری را پیدا می‌کنند.

وی عنوان کرد: امروز در نگاه شبیه سازی هستی (Biomimetic) روند و گرایش جدیدی در حوزه روشی علم به وجود آمده است که از خود هستی، الهامی می گیرند تا علم پایدارتری را بدست بیاورند. از بدن دلفین الهام برای ساختن بدنه هواپیما می‌گیرند، بنابراین با الهام عملکردهای مختلف حیوانات، پرندگان، طبیعت در عرصه‌های جدیدی با اتقان بیشتری پیش می روند.

حوزه فناوری‌های نوین به سمت دانش قطعی رفته است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تاکید بر اینکه حوزه فناوری‌های نوین به سمت دانش قطعی رفته است، تصریح کرد: واقعیت گسترده (Extended Reality) به دنبال دامنه‌ای در حوزه علم است که با قطعیت سخن می‌گوید. مثلا در حوزه کشاورزی درخصوص محصولات با استفاده از فناوری‌های نوین، دارایی‌های قطعی را به وجود می‌آورد. بنابراین اتقان یافته‌های علمی و قابل اعتماد بودن داده‌های علمی، امری است که در علوم تجربی و هم از مسیر فهم قاعده‌های الهی آن را دنبال می‌کنیم. لذا علم و دین را جهان سکولار از هم جدا کرده است اما ما نباید آن ها را به نوعی جدا کنیم. همچنین وحدت حوزه و دانشگاه هم امر مبارکی است اما باید با رویکردی نگاه کرد که اینها یکی هستند. اگر از وحدت سخن می‌گوییم برای جبران خلایی است؛ وگرنه علم و دین در یک چرخه قرار دارند و این جداسازی ها محصول سکولاریزم غرب است.

عاملی در ادامه سخنانش با اشاره به شورای عالی انقلاب فرهنگی از مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی و مراکز پژوهشی مرتبط با آن تقاضایی مبنی بر یاری گروه تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی کرد و اظهار داشت: مستحضرید حکیم فرزانه انقلاب اسلامی با چهار سال تاخیر حکم جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی را در ۲۳ آبان ماه ۱۴۰۰ صادر کردند که نکات دقیق و راهبردی و تحول آفرین در متن و پیوست آن بود.

استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به طلیعه حکم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نکات ایشان در حکم دارای افق، حکمت و دانش است. حکیم فرزانه انقلاب در همان آغاز حکم، از نگاه نو سخن گفته‌اند. رهبری می فرمایند ما نیازمند نگاه نو هستیم. در فراز بعدی حکم از ارتقای نگاه صحبت کرده اند. ایشان می فرمایند ما نیازمند به ارتقاء نگاه هستیم. در این حکم از نوآوری، آسیب شناسی سخن گفته‌اند.

کم گویی و جفا در حق شورای عالی انقلاب فرهنگی

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی خواستند که طی برنامه‌ریزی دو ماهه‌ای، برنامه تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی با رویکرد کارآمدی، اثرگذاری و نیز ناظر بر مسائل واقعی جامعه پیش رو، شکل بگیرد. در دوره ریاست حجت الاسلام والمسلمین رئیسی، هم خوانی بین دیدگاه ایشان و حکیم فرزانه انقلاب وجود دارد. در جلسه اول شورای عالی انقلاب فرهنگی هم، رئیس جمهوری بیان کردند که من عمل به آیین نامه شورای عالی می کنم که یکی از خصیصه های بارز ایشان است. شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای آیین نامه مدیریت است و مشکلاتی در این مسیر شکل گرفت که نشان از مقید نبودن به آیین نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود.

عاملی با اشاره به صدور حکم در روز سه شنبه و تشکیل جلسه فوق العاده شورای عالی انقلاب فرهنگی در روز چهارشنبه، این جلسه فوق العاده را نسبت به ادورار گذشته شورای عالی بی سابقه دانست و گفت: در این جلسه دیدگاه اعضاء، حاکی از نیازمندی تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. کم گویی و جفاهایی در حق شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته است که به تعبیری بیان از هیچ سازی می‌کنیم؛ می‌گوییم مگر چه اتفاقی افتاده است! بعدا با استناد به فرهنگ جامعه و خروجی نگران کننده فرهنگ جامعه نشان می‌دهیم که شورای عالی انقلاب فرهنگی کاری انجام نداده است اما واقعیت این گونه نیست. اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی به وظایف و عملکرد خود عمل نکرده بود، حکیم فرزانه انقلاب این مسیر را ادامه نمی‌دادند.

استاد دانشگاه تهران ضمن تاکید بر سخنرانی‌های رهبری در زمینه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ایشان همواره هر جلسه ای با شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند، بیان کردند که جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی را با شوق شرکت می‌کنم و جزو جلسات دوست داشتنی من است. و جزو جلساتی است که من امکان دیدار با برگزیدگان کشور را برای دو موضوع مهم، فرهنگ و دانش پیدا می کنم.

نقش کلیدی شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاسیس نهادهای جدید

وی با تاکید بر فعالیت های شورای عالی انقلاب فرهنگی در این سالها، به نقش کلیدی شورا در نهادسازی های مهم اشاره کرد و گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی تقریبا ۸۰ سازمان و نهاد جدید را تاسیس و اساس نامه آنها را تصویب کرده است. برخی تنها به اجرایی شدن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره دارند اما شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساس نامه بنیاد ملی نخبگان را تصویب کرده و هم اکنون در حال فعالیت است. معاونت علم و فناوری رئیس جمهوری را تصویب کرده که این معاونت یکی از مراجع توسعه شرکت های دانش بنیان کشور است که طراز مالی بالا، حوزه نوآوری و خلاقیت‌هایی را ایجاد کرده است.

استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به تصویب سازمان ملی استعدادهای درخشان از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: متاسفانه برخی مدارس نمونه مردمی را به اسم عدالت آموزشی تعطیل کردند که نه عدالت را درک و نه آموزش را درک کرده اند! مدارس نمونه مردمی یک امکانی برای افرادی که توانایی مالی ندارند اما استعدادی درخشان دارند. ۲۰۰۰ میلیارد تومان در مقاطعی مدارس نمونه مردمی بودجه داشت و این امکان هدر رفت. البته با تذکر مقام معظم رهبری، اساسنامه سازمان ملی استعدادهای درخشان ابلاغ شد؛ و باشگاه و سازمان ملی استعدادهای درخشان دوباره احیای شد.

عاملی ضمن اشاره بر تمرکز شورای عالی انقلاب فرهنگی بر روی مهدکودک ها، از صدور مجوز ۱۴ سازمان برای مهدکودک ها و اداره آنها براساس شاخص یونیسف خبر داد و اظهار داشت: بسیاری از این مهدکودک‌ها نه تنها اداره نمی‌شوند، بلکه با فرهنگ غلط همراه با هرج و مرج و تفنن اداره می‌شوند. در این زمینه شورای عالی انقلاب فرهنگی در اقدامی مهم، با ابلاغ مصوبه‌ای یک سازمان جدید به نام سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک ذیل وزارت آموزش و پرورش شکل گرفت.

وی ادامه داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک را تاسیس کرده است که این سازمان تشکیل و جلسات آن برگزار می‌شود. درواقع مهدکودک ها زیر نظر سازمان امور بهزیستی فعالیت می کردند که این سازمان وظیفه امور استثنایی کشور را برعهده دارد، اما مهدکودک جنبه ایجابی و تعلیم و تربیت دارد. شکوفاترین دوران یادگیری کودکان تا سن شش سالگی است لذا در این دوران مدیریت و حکمرانی کشور را منها کرده ایم و منتظر اتفاقات مهم در فرهنگ جامعه هستیم.

مهندسی، هدایت و توانمندی افراد در مسیر درست است

استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: برای اصلاح فرهنگ؛ قطع نظر از دشمنی و مداخله های دشمن در عرصه‌های مختلف فرهنگی و مهندسی های بیرون کشور، فکر می کنیم تعلیم و تربیت خود به خودی صورت می‌گیرد اما تعلیم و تربیت باید تحت زعامت مدیر و استاد راهبری شود؛ به تعبیر حکیم فرزانه انقلاب یک نوع توجه به هندسه فرهنگ و هندسه تعلیم و تربیت است. و نیز غرض از مهندسی بی اراده کردن دیگران نیست بلکه هدایت و توانمندی افراد در مسیر درست است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، یکی از دستاوردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را سند جامع علمی کشور ذکر کرد و گفت: رهبری معظم همیشه از زمان تصویب سند تا کنون بر روی آن اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند. تحت تاثیر این سند اتفاقات بسیاری افتاده و ستادهای علم و فناوری کشور را تصویب کرده که هر کدام راهبری‌های جدی کرده‌اند. ستاد نانو، باعث شد در نانو رتبه هفتم تولید علم جهان را کسب کرده‌ ایم. در حوزه نانو، جزو کشورهایی هستیم که استانداردهای نانو را تعیین می کنیم. همچنین اگر امضای ایران پای استانداردهای نانو نباشد، استانداردی شکل نمی گیرد.

ستادهای دهگانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرجعی اثرگذار در حوزه علم

عاملی به ستادهای علوم شناختی، گیاهان دارویی اشاره کرد و افزود: هر کدام از ستادهای دهگانه شورای عالی انقلاب فرهنگی یک مرجع اثرگذار در حوزه علم هستند. امروز با عمل آیین نامه ارتقاء باید گفت ارتقاء بر مبنای آن صورت می گیرد؛ با وجود نقدهای بسیار به آیین نامه ارتقاء، رشد علمی از این ناحیه شکل گرفته است. نظام تشویق پایه اصلی آن از آیین نامه ارتقاء است؛ لذا شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه دانش (علم) موفق عمل کرده است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه فرهنگ دِین بزرگی دارد، سند مهندسی فرهنگی سند فاخری است، اما زمانی که به فرهنگ عمومی جامعه نگاه می‌کنیم بنده خودم را به عنوان فردی که سابقه زیادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی ندارم، در زمینه کاستی های موجود مقصر می دانم و فکر می کنم در این زمینه با تمرکز و راهبری قرارگاهی باید کارهای مهم و جدی انجام دهیم.

وی یکی از کاستی‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی را به تعبیر رهبری حکیم عدم کار قرارگاهی بیان کرد و افزود: ایشان در پیوست حکم تاکید کردند شورای عالی انقلاب فرهنگی باید در قالب قرارگاه فرهنگی کشور عمل کند. قرارگاه به معنای رصد، پایش، نظارت، ارزیابی و احراز اجرایی شدن مصوبات است؛ بدین معنی که تا اجرایی شدن مصوبات باید پیش برویم. درحقیقت با ابلاغ یک مصوبه، کار شورای عالی انقلاب فرهنگی تمام نمی‌شود.

یکی از مسائل بزرگ جامعه، بحث آسیب‌های اجتماعی است

عاملی به کار قرارگاهی در دوره دفاع مقدس اشاره کرد و افزود: بسیاری از اوقات نیروهای نظامی در منطقه تک می‌افتادند، قرارگاه نیروها را جا به جا می‌کرد و نیروها را در یک منطقه خاص با هم‌افزایی متمرکز می‌کرد، کار در میدان مستلزم پشتیبانی همه جانبه است. یکی از مسائل بزرگ جامعه، بحث آسیب‌های اجتماعی است. ما در حوزه پیشگیری آسیب های اجتماعی و رسیدگی تربیتی، روحی و تامین اقدامات تخصصی لازم نسبت به فرد آسیب زده باید کار کنیم. جامعه اعتیاد، جامعه آسیب دیده روحی و تنها مانده در مسیر زندگی بخاطر طلاق و همچنین سایر مشکلات ناشی از اختلالات ارتباطی در جامعه نیازمند توجه متمرکز است.

وی اضافه کرد: به هرحال پژوهشگاه‌های علوم اسلامی باید آسیب‎ها را بر روی میز کار خود قرار بدهند. در حوزه های مختلف کتاب های فاخری در زمینه فلسفه، کلام، تعلیم و تربیت و... می‌نویسیم اما در جامعه مسائل فوری داریم که راهکارهای حل مسائل را نمی‌دانیم. به تعبیر مقام معظم رهبری راهکارهای توانمند سازی جامعه نیاز داریم.

استاد دانشگاه تهران بیان کرد: حکیم فرزانه انقلاب در حکم به شورای عالی انقلاب فرهنگی توصیه کرده اند که در حوزه سواد مجازی و آسیب های فضای مجازی ورود کنیم.

در بخش دوم جلسه عاملی؛ مباحث نشست مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی دارای نکات حائز اهمیتی دانست و با اشاره به نکته دکتر حکیمیان گفت: واقعیت این است که چند صدایی مردم را در زمینه‌های مختلف آزار می‌دهد. معتقدم تاحدی به جنبه‌های منفی گذشته بیشتر توجه کرده و نیز به یافته‌های جدیدمان کمتر توجه می‌کنیم. منطق بیانیه گام دوم رهبری این درس را متذکر می شود که ایشان با تمرکز بر ظرفیت‌های ۴۰ ساله اول انقلاب اسلامی، آسیب‌هایی آن را مرور کرده‌اند. همچنین حکیم فرزانه انقلاب در بیانیه گام دوم هفت راهبرد اساسی برای آینده ارایه داده‌اند.

وی ادامه داد: درحقیقت باید نقاط ضعف را تبدیل به نقاط قوت کنیم. شکل گیری کنسرسیوم‌ها، اتحادیه‌ها، مجمع‌ها برای یک پارچه کردن، ظرفیت‌ها شکل گرفته است. مقام معظم رهبری در جلسه ششم شهریور با دولت سیزدهم بیان فرمودند ما نیازمند بازسازی مدیریت کشور هستیم و نیز در حوزه فرهنگ ایشان فرمودند ما نیازمند بازسازی انقلابی ساختار مدیریت فرهنگی کشور هستیم البته تحول در ساختار با ادغام دو نهاد در یکدیگر شکل نمی‌گیرد.

با تشخیص مسائل جامعه باید به سمت حل آنها حرکت کنیم

عاملی ضمن اشاره به اینکه ساختار را باید متناسب با مسئله طراحی کرد، بیان کرد: در تجارب دنیا به سمت برنامه‌های محوری رفته‌اند. این رویکرد به نوعی فاصله گرفتن از برنامه های کلان به سمت برنامه های مسئله محور است. مثلا شش مسئله کلان داریم و باید آنها را حل کنیم. بنابراین با مشخص بودن مسائل جامعه ایران، باید به سمت حل آنها و تقویت بنیه و زیر ساخت های فکر و توانمندی های لازم برای پیشگیری هستیم.

وی با اشاره به آرایش کارقرارگاهی و ضرورت آن اشاره کرد و گفت: در زمینه یک موضوع واحد در جلسه ای سه داده ذکر می‌شود و این داده‌ها همدیگر را نقض می‌کنند. بنابراین در حوزه داده‌های ملی باید به سمت اصلاح نظام داده‌ای موجود برویم.

در بخش دیگر سخنان، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به موضوعات نشست به شورای اسلامی شدن دانشگاه اشاره کرد و گفت: شورای اسلامی شدن دانشگاه ها بُعد اسلامی شدن دانشگاه‌ها را از مسیر آموزش پیگیری کرده اند.

وی با ذکر حدیثی از امام صادق (ع) أَلْعِلْمُ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللّه‏ُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشآءُ گفت: علم نور و منشاء آن فیض الهی است. ما مامور به کار عالمانه هستیم و از این منظر تخصص ها هم یک نوع فهم دقیق از امور است. درحقیقت تخصص گرایی عمیق‌ترین لایه عدالت را تامین می کند و اگر بخواهیم عدالت را در عمق آن پیاده سازی کنیم باید به تخصص احترام بگذاریم. زنجیره و نتیجه کار علم نیز تقویت کننده نظام حکمرانی است.

عاملی در پایان ضمن تشکر از دکتر لک زایی و روسای محترم پژوهشگاه های علوم انسانی اسلامی، در خواست کرد که جلسه ای را به موضوع تحول در شورای عالی انقلاب فرهنگی اختصاص دهند و کارگروه تحول را در این مسیر یاری کنند.

انتهای پیام/